TĘTNIA (grecka arteria, liczba pojedyncza) - naczynia krwionośne niosące krew, wzbogacone w płucach tlenem, od serca do wszystkich części i narządów ciała. Wyjątkiem jest tułów płucny (patrz), który przenosi krew żylną z serca do płuc.
W starożytności powstał pomysł, że powietrze lub powietrze i krew krążą w tętnicy, ponieważ podczas otwierania zwłok tętnice okazały się w większości przypadków puste. Termin „tętnica” starożytnych Greków oznaczał także gardło oddechowe - tchawicę.
Kombinacja tętnic: od największego tułowia - aorty (patrz), pochodzącej z lewej komory serca, do najmniejszych gałęzi narządów - tętniczek przedkapilarnych - stanowi układ tętniczy (kolor ryc. 2-6), który jest częścią układu sercowo-naczyniowego ( cm.).
Tętnice lub ich gałęzie są nazywane według różnych znaków: według topografii (na przykład A. subclavia, A. plitea), według nazwy narządu, którym dostarczają krew (na przykład, a. Renalis, a. Macica, a. Testicularis) lub części ciała (np. a. dorsalis pedis, a. femoralis). Szereg tętnic ma kilka nazw (synonimów), które pojawiły się w wyniku rewizji nomenklatur anatomicznych. Niektóre duże tętnice nazywane są tułowiem (pień), małe naczynia tętnicze nazywane są gałęziami (rami), najmniejsze tętnice nazywane są tętniczkami (arteriola), tętniczki przechodzące do naczyń włosowatych (patrz) nazywane są tętniczkami przedkapilarnymi (arteriola precapillaris) lub metarteriolami (metarteriola).
Embriologia
Tętnice rozwijają się z mezenchymu. U kręgowców i ludzkich zarodków pień tętniczy odchodzi od serca, które, kierując się w stronę głowy zarodka, wkrótce dzieli się na dwie aorty brzuszne. Ostatnie sześć tętniczych łuków rozgałęzionych jest połączonych z aortą grzbietową (patrz. Aorta, anatomia porównawcza). Wiele sparowanych naczyń tętniczych rozciągających się od aorty grzbietowej rozciąga się wzdłuż boków rurki nerwowej w kierunku grzbietowym między somitami (grzbietowe tętnice międzysegmentowe). Oprócz nich dwa inne rodzaje sparowanych tętnic odchodzą od aorty zarodka: boczne tętnice segmentowe i brzuszne tętnice segmentowe. Aorta wstępująca (aorta ascendens) i pień płucny (truncus pulmonalis) rozwijają się z pnia tętniczego; początkowe odcinki aorty brzusznej i grzbietowej, połączone 6 tętniczymi łukami rozgałęziającymi, dają początek tętnicom szyjnym wewnętrznym, zewnętrznym i wspólnym (aa.carotis interna, externa et communis), po prawej stronie tułowia ramienno-głowowego i tętnicy podobojczykowej (trarteria uncus brachiocephalicus i d. subclavia).), po lewej - łuk aorty (arcus aortae), tętnice płucne (aa. pulmonales) i przewód tętniczy (ductus arteriosus). Z grzbietowych tętnic międzysegmentowych powstają tętnice kręgowe (aa. Kręgowce), a tętnica podstawna (a. Basilaris) i jej gałęzie są czaszkowe. Uogólnione do poziomu występowania tętnic kręgowych z grzbietowych tętnic międzyzębowych, powstają tętnice międzyżebrowe i lędźwiowe (aa. Intercostales post i in. Lumbales). Liczne zespolenia tych naczyń tworzą wewnętrzną tętnicę sutkową (a. Thoracica int.) Oraz górną i dolną tętnicę nadbrzusza (aa. Epigastricae sup. Et inf). Boczne tętnice segmentowe są związane z rozwojem narządów moczowo-płciowych. W zarodkach we wczesnych stadiach rozwoju gałęzie bocznych tętnic segmentowych tworzą kłębuszki kanalików pierwotnej nerki (mesonephros). Z bocznych tętnic segmentowych rozwijają się tętnice nerkowe i nadnerczowe oraz tętnice gonad (aa. Renales, aa. Suprarenales i in. Testiculares, s. Ovaricae). Brzuszne tętnice segmentowe są połączone z woreczkiem żółtkowym i przewodem jelitowym. W zarodkach we wczesnych stadiach rozwoju są one kierowane bocznie wzdłuż ściany grzbietowej jelita pierwotnego, a stamtąd do ścian woreczka żółtkowego, tworząc tętniczą część koła witelinowego krążenia krwi w zarodku. Później, gdy jelito jest oddzielone od worka żółtkowego i pojawia się krezka, połączone tętnice brzuszne segmentowe łączą się i tworzą tętnice znajdujące się w krezce (kolor. Ryc. 1): pień trzewny (truncus celiacus), górne i dolne tętnice krezkowe (a. Mesentericae sup. i in.). W odcinku ogonowym brzusznych tętnic segmentowych rozwijają się tętnice pępowinowe (aa. Pępowiny). W procesie rozwoju kończyn górnych rośnie w nich tętnica osiowa jako kontynuacja tętnicy podobojczykowej, której pozostałą część stanowi tętnica międzykostna (a. Interossea communis) w przedramieniu. Naczynia rozwijającej się ręki są połączone z tętnicą osiową. W późniejszych stadiach rozwoju połączenie z tą tętnicą znika, a tętnica środkowa rozwija się równolegle z nią. Tętnice promieniowe i łokciowe (aa. Radialis et ulnaris) rozwijają się jako gałęzie tętnicy osiowej. Główna tętnica nogi, podobnie jak ręce, jest osiowa, odchodzi od początkowej części tętnicy pępowinowej i nazywa się tętnicą kulszową. Na późniejszych etapach rozwoju traci swoje znaczenie i pozostaje z niego tylko tętnica otrzewnowa (a. Peronea) i szereg małych tętnic kończyny dolnej, a zewnętrzna tętnica biodrowa (a. Iliaca externa) ulega znacznemu rozwojowi, a jej kontynuacją jest udowa, podkolanowa a tylna tętnica piszczelowa (a. femoralis, a. poplitea et tibialis post.) stanowią główny tułów tętniczy nogi. Po urodzeniu, z zakończeniem krążenia łożyskowego, bliższe części tętnic pępowinowych tworzą wewnętrzne tętnice biodrowe (aa. Iliacae int.), A sama tętnica pępowinowa jest zmniejszona i zamienia się w przyśrodkowe więzadło pępowinowe (lig. Umbilicale mediale).
Anatomia i histologia
Tętnice są cylindrycznymi rurkami o bardzo złożonej strukturze ścian. Podczas sekwencyjnego rozgałęzienia tętnic średnica ich światła stopniowo maleje, podczas gdy całkowita średnica łożyska tętniczego znacznie wzrasta. Rozróżnij duże, średnie i małe tętnice.
W ścianie tętnicy znajdują się trzy membrany: wewnętrzna (tunica intima), środkowa (tunica media) i zewnętrzna (tunica externa, s. Tunica adventitia) (ryc. 1). Substancja międzykomórkowa w postaci elastycznych włókien i błon dominuje w składzie ścian dużych tętnic. Takie tętnice są naczyniami o elastycznej strukturze (arteria elastotypica). Gładka tkanka mięśniowa z niewielką ilością substancji międzykomórkowej dominuje w ścianach tętnic małych i częściowo średniego kalibru. Takie tętnice należą do struktury mięśniowej (arteria myotypica). Część tętnic średniego kalibru ma mieszaną strukturę (arteria mixtotypica).
Błonę wewnętrzną - tunica intima - wewnętrzna warstwa komórkowa - jest tworzona przez śródbłonek (śródbłonek) i leżącą pod nim warstwę podbłonkową (warstwa śródbłonkowa). Aorta ma najgrubszą warstwę komórkową. Gdy tętnice rozgałęziają się, stopniowo stają się cieńsze i przechodzą do naczyń włosowatych. Komórki śródbłonka mają wygląd cienkich płytek ułożonych w rzędzie. Struktura ta wynika z modelowej roli przepływu krwi. W warstwie podnabłonkowej komórki mają procesy, które kontaktują się ze sobą, tworząc syncytium. Oprócz funkcji troficznej wewnętrzna warstwa komórkowa ma również właściwości regeneracyjne, co wskazuje na duży potencjał rozwojowy. W miejscu uszkodzenia ściany tętnicy jest źródłem rozwoju różnych rodzajów tkanki łącznej, w tym mięśni gładkich. W homotransplantacji tętnic wskazana struktura naczynia służy jako źródło tkanki wypełniającej przeszczep..
Środkowa skorupa - tuńczyk - tworzy głównie gładka tkanka mięśniowa. Podczas rozwoju komórek powstają struktury pośrednie lub międzykomórkowe w postaci sieci elastycznych włókien, elastycznych błon, włókienek ariofilowych i głównej substancji pośredniej, które tworzą elastyczną zrębę jako całość.
W różnych tętnicach stopień rozwoju zrębu elastycznego nie jest jednolicie wyrażony. Osiąga najwyższy rozwój w ścianie aorty i rozciągających się z niej tętnic, które mają elastyczny typ struktury. W nich elastyczna zręba jest reprezentowana przez wewnętrzną elastyczną membranę (membrana elastica interna) leżącą na granicy z wewnętrzną membraną i zewnętrzną elastyczną membranę (membrana elastica externa) umieszczoną na zewnątrz warstwy mięśniowej (ryc. 2). Pomiędzy licznymi warstwami komórek mięśniowych znajdują się również elastyczne membrany fenestrowane (membranae fenestratae), przechodzące w różnych kierunkach. Wszystkie te membrany i wiązki sprężystych włókien połączone wzdłużnie w przynależności z nimi związane tworzą sprężysty zręb ściany ściany tętnicy. Komórki mięśni gładkich są z nim połączone za pomocą włókien argyrofilowych i głównego produktu pośredniego..
Gdy tętnica rozgałęzia się, elastyczna zręba stopniowo staje się mniej wyraźna. W tętnicy średniego i małego kalibru w zrębie elastycznym pozostają tylko błony wewnętrzne i zewnętrzne, podczas gdy między warstwami komórek mięśniowych, w przeciwieństwie do aorty, są tylko cienkie sieci elastycznych włókien. W najmniejszych tętnicach elastyczna zręba jest słabo wyrażana i prezentowana jako delikatna sieć elastycznych włókien. W ścianie tętniczek przedkapilarnych jest całkowicie utracony, podczas gdy pozostaje tylko sieć cienkich argirofilowych włókienek i głównej substancji pośredniej. Komórki mięśniowe w ścianie tętniczek przedkapilarnych tworzą jeden rząd i są ułożone kołowo (ryc. 3). Kiedy tętniczka przedkapilarna wchodzi do kapilary, znikają, trwa tylko wewnętrzna warstwa komórkowa, co stanowi całą ścianę kapilarną utworzoną przez śródbłonek i warstwę podstawną zawierającą pojedyncze komórki przypadkowe.
Powłoka zewnętrzna - tuńczyk zewnętrzny (adventitia) zbudowana jest z luźnej tkanki łącznej o wysokiej zawartości włókien elastycznych i kolagenowych. Pełni funkcję ograniczania tętnic i ich ochrony. Zewnętrzna wyściółka tętnic jest bogata w naczynia i nerwy..
Ściany tętnic mają własne naczynia krwionośne i limfatyczne (vasa vasorum, vasa lymphatica vasorum). Tętnice, które zasilają ściany naczyń krwionośnych, pochodzą z gałęzi pobliskich tętnic, w szczególności z małych tętnic znajdujących się w tkance łącznej na obwodzie dostarczanego naczynia i tworząc, ze względu na obecność dużej liczby zespoleń, splot tętniczy. Gałęzie tętnic przenikające przez przydanki w grubość ściany tętnicy tworzą w niej sieci.
Odpływ krwi żylnej ze ściany tętnicy odbywa się w pobliskich żyłach. Naczynia limfatyczne ze ściany tętnic trafiają do regionalnych węzłów chłonnych.
Unerwienie tętnic odbywa się za pomocą gałęzi nerwów współczulnych oraz pobliskich nerwów rdzeniowych i czaszkowych. Kwestia przywspółczulnego unerwienia tętnic nie została jeszcze rozwiązana, chociaż niedawno pojawiły się badania stwierdzające podwójne unerwienie tętnic szyjnych, co potwierdza obecność cholinergicznych (E.K. Plechkova i A.V. Borodulia, 1972) w ich ścianach. Nerwy tętnic, które tworzą splot w przydaniu, penetrują środkową błonę i unerwiają jej elementy mięśniowe. Nerwy te nazywane są naczynioruchowymi - „naczynioruchowymi”. Pod wpływem „naczyń krwionośnych” („zwężaczy naczyń”) włókna mięśniowe ściany tętnicy kurczą się i zwężają światło.
Ściany tętnic są wyposażone w liczne i różnorodne pod względem budowy i funkcji wrażliwe zakończenia nerwowe - angioreceptory (chemoreceptory, presoreceptory itp.). W niektórych częściach układu tętniczego znajdują się strefy o szczególnie wysokiej czułości, które są zdefiniowane jako strefy odruchowe (patrz). Oprócz nerwów samych tętnic, w tkance łącznej otaczającej tętnicę, wzdłuż tej ostatniej znajdują się splot nerwów wegetatywnych z zawartymi w nich guzkami nerwowymi, które wraz z gałęziami odpowiedniej tętnicy docierają do unerwionego przez nie narządu.
Rozgałęzienie dużych tętnic na mniejsze występuje najczęściej w trzech głównych typach: tułowia, luźne lub mieszane (V.N. Shevkunenko i inne). W pierwszym rodzaju rozgałęzień gałęzie odchodzą od dużej tętnicy - pnia - kolejno na całej długości; w miarę rozgałęzień gałęzi pień tętniczy zmniejsza się. W drugim - statek wkrótce po wyjściu jest natychmiast podzielony na kilka gałęzi. Ta sama tętnica może rozgałęziać się w typie głównym lub luźnym, lub jej gałąź może mieć charakter przejściowo - mieszany. Główne pnie tętnicze zwykle leżą między mięśniami, głęboko na kościach. Według P.F. Lesgafta pnie tętnicze są podzielone zgodnie z podstawą kości. Na przykład na ramieniu jest jeden tułów tętniczy, dwa na przedramieniu i pięć na nadgarstku.
Tętnice niektórych narządów lub obszarów mają kręty lub spiralny przebieg. Ta krętość jest normalna i obserwuje się ją głównie w narządach o zmiennej objętości lub łatwo poruszających się. Kurs spiralny ma na przykład tętnicę śledzionową. Z wiekiem, ze względu na zmiany w ścianach tętnic, krętość wzrasta lub pojawia się tam, gdzie nie zaobserwowano jej w młodym wieku.
Układ tętniczy jako część układu sercowo-naczyniowego charakteryzuje się obecnością we wszystkich narządach, regionach i częściach ciała połączeń między tętnicami lub ich gałęziami - zespolenia, z powodu Krymu, odbywa się krążenie oboczne (patrz. Zabezpieczenie naczyniowe). Jeśli jedna z tętnic zasilających ten narząd jest słabo rozwinięta, obserwuje się kompensacyjny rozwój drugiej tętnicy wraz ze wzrostem jej kalibru. Tętnice bez zespoleń z sąsiadującymi pniami są często nazywane tętnicami końcowymi..
Oprócz zespoleń, między gałęziami tętnic występuje obecność bezpośrednich połączeń - zespolenia między małymi tętnicami lub tętniczkami i żyłami; na tych zespoleniach krew płynie z tętnic do żył, omijając naczynia włosowate (patrz. Zespoły tętniczo-żylne). Rozgałęzienia gałęzi tętniczych w narządach i rozmieszczenie w nich najmniejszych gałęzi - tętniczek i tętniczek przedkapilarnych w każdym narządzie, w zależności od ich struktury i funkcji, mają swoje własne cechy. W ścianach wydrążonych narządów tworzą sploty i sieci znajdujące się w osobnych warstwach lub między nimi. W narządach miąższowych, gruczołowych (głównie zrazikowych) gałęzie tętnicze wraz z żyłami, naczyniami limfatycznymi i nerwami leżą w warstwach tkanki łącznej między zrazikami (na przykład w wątrobie). Jeśli tętnica zaopatruje krew w odcinek narządu - odcinek, nazywa się to odcinkiem (na przykład w płucach, wątrobie, nerce). Tętnice zbliżają się do mięśni od wewnątrz; do nerwów - w miejscu ich wyjścia na obrzeża i towarzyszyć nerwowi. Tętnice podlegają znacznej indywidualnej zmienności - zmienności. Każda tętnica różni się pozycją, przebiegiem, liczbą podanych przez nią gałęzi itp..
Metody badań, wady rozwojowe, choroby i uszkodzenia tętnic - patrz naczynia krwionośne.
S. I. Schelkunov, E. A. Vorobyova.
Struktura układu sercowo-naczyniowego
Serce
Serce to mięśniowy organ pompujący umiejscowiony przyśrodkowo w okolicy klatki piersiowej. Dolny koniec serca obraca się w lewo, więc około nieco ponad połowa serca znajduje się po lewej stronie ciała, a reszta po prawej stronie. W górnej części serca, znanej jako podstawa serca, łączą się duże naczynia krwionośne ciała: aorta, żyła główna, tułów płucny i żyły płucne.
Istnieją dwa główne koła krążenia krwi w ludzkim ciele: Mały krążek płucny i Duży okrąg krążenia.
Krążenie płucne krąży krwi żylnej z prawej strony serca do płuc, gdzie krew jest nasycona tlenem i powraca do lewej strony serca. Komorami pompującymi serca, które wspierają krążenie płucne są: prawe przedsionek i prawa komora.
Duży krąg krążenia krwi przenosi krew wysoce nasyconą tlenem z lewej strony serca do wszystkich tkanek ciała (z wyjątkiem serca i płuc). Duży krąg krążenia krwi usuwa odpady z tkanek ciała i krew żylną z prawej strony serca. Lewe przedsionek i lewa komora serca pompują komory dla dużego obwodu.
Naczynia krwionośne
Naczynia krwionośne to tętnice ciała, które umożliwiają szybki i wydajny przepływ krwi z serca do każdego obszaru ciała i pleców. Rozmiar naczyń krwionośnych odpowiada ilości krwi przepływającej przez naczynie. Wszystkie naczynia krwionośne zawierają pustą strefę zwaną światłem, przez którą krew może przepływać w jednym kierunku. Obszar wokół światła jest ścianą naczynia, która może być cienka w przypadku naczyń włosowatych lub bardzo gruba w przypadku tętnic.
Wszystkie naczynia krwionośne wyłożone są cienką warstwą prostego nabłonka płaskiego, zwanego śródbłonkiem, który utrzymuje komórki krwi w naczyniach krwionośnych i zapobiega zakrzepom. Śródbłonek pokrywa cały układ krwionośny, wszystkie ścieżki wewnętrznej części serca, gdzie się go nazywa - wsierdzie.
Rodzaje naczyń krwionośnych
Istnieją trzy główne typy naczyń krwionośnych: tętnice, żyły i naczynia włosowate. Naczynia krwionośne są często nazywane tak, w dowolnym obszarze ciała, w którym się znajdują, przez które przenosi się krew lub z sąsiednich struktur. Na przykład tętnica ramienno-głowowa przenosi krew do obszarów ramienia (ramienia) i przedczaszka. Jedna z jego gałęzi, tętnica podobojczykowa, przechodzi pod obojczykiem: stąd nazwa tętnicy podobojczykowej. Tętnica podobojczykowa przechodzi w okolicy pachowej, gdzie staje się znana jako tętnica pachowa.
Tętnice i tętniczki: tętnice to naczynia krwionośne przenoszące krew z serca. Krew jest przenoszona przez tętnice, zwykle bardzo dotlenione, pozostawiając płuca w drodze do tkanek ciała. Tętnice płucne i tętnice krążenia płucnego są wyjątkiem od tej reguły - tętnice te przenoszą krew żylną z serca do płuc, aby nasycić ją tlenem.
Tętnice
Tętnice doświadczają wysokiego ciśnienia krwi, ponieważ przenoszą krew z serca z wielką siłą. Aby wytrzymać ten nacisk, ściany tętnic są grubsze, bardziej sprężyste i bardziej umięśnione niż inne naczynia. Największe tętnice ciała zawierają wysoki procent elastycznej tkanki, co pozwala im się rozciągać i dostosowywać ciśnienie serca.
Mniejsze tętnice mają bardziej muskularną strukturę swoich ścian. Gładkie mięśnie ścian tętnic rozszerzają kanał, aby regulować przepływ krwi przepływającej przez ich światło. Zatem ciało kontroluje, który przepływ krwi jest kierowany do różnych części ciała w różnych okolicznościach. Regulacja przepływu krwi wpływa również na ciśnienie krwi, ponieważ mniejsze tętnice dają mniejsze pole przekroju, dlatego zwiększają ciśnienie krwi na ścianach tętnic.
Tętniczki
Są to mniejsze tętnice, które rozciągają się od końców głównych tętnic i przenoszą krew do naczyń włosowatych. Doświadczają znacznie niższego ciśnienia krwi niż tętnice ze względu na ich większą liczbę, zmniejszoną objętość krwi i odległość od serca. Zatem ściany tętniczek są znacznie cieńsze niż tętnice. Tętniczki, podobnie jak tętnice, są w stanie używać mięśni gładkich do kontrolowania swoich przepon i regulacji przepływu krwi i ciśnienia krwi.
Naczynia włosowate
Są to najmniejsze i najcieńsze naczynia krwionośne w ciele i najczęstsze. Można je znaleźć w prawie wszystkich tkankach ciała. Kapilary łączą się z tętniczkami po jednej stronie i żyłkami po drugiej stronie.
Kapilary przenoszą krew bardzo blisko komórek tkanek organizmu w celu wymiany gazów, składników odżywczych i produktów przemiany materii. Ściany naczyń włosowatych składają się tylko z cienkiej warstwy śródbłonka, więc jest to minimalny możliwy rozmiar naczyń. Śródbłonek działa jak filtr do zatrzymywania komórek krwi w naczyniach, jednocześnie umożliwiając dyfuzję cieczy, rozpuszczonych gazów i innych substancji chemicznych wzdłuż gradientów stężenia z tkanek.
Zwieracze przedkapilarne to pasma mięśni gładkich znajdujące się na tętniczych końcach naczyń włosowatych. Zwieracze te regulują przepływ krwi w naczyniach włosowatych. Ponieważ dostęp do krwi jest ograniczony i nie wszystkie tkanki mają takie same zapotrzebowanie na energię i tlen, zwieracze przedkapilarne zmniejszają przepływ krwi do nieaktywnych tkanek i zapewniają swobodny przepływ w tkankach aktywnych.
Żyły i żyłki
Żyły i żyły są w większości naczyniami powrotnymi ciała i zapewniają powrót krwi do tętnic. Ponieważ tętnice, tętniczki i naczynia włosowate pochłaniają większość siły serca, żyły i żyły przechodzą bardzo niskie ciśnienie krwi. Ten brak nacisku powoduje, że ściany żył są znacznie cieńsze, mniej elastyczne i mniej muskularne niż ściany tętnic..
Żyły działają grawitacyjnie, bezwładnie i siłą mięśni szkieletowych w celu wypchnięcia krwi do serca. Aby ułatwić przepływ krwi, niektóre żyły zawierają wiele jednokierunkowych zastawek, które zakłócają przepływ krwi z serca. Mięśnie szkieletowe ciała również ściskają żyły i pomagają przepychać krew przez zastawki bliżej serca..
Kiedy mięsień się rozluźnia, zastawka zatrzymuje krew, podczas gdy drugi popycha krew bliżej serca. Wenule są podobne do tętniczek, ponieważ są to małe naczynia łączące naczynia włosowate, ale w przeciwieństwie do tętniczek, żyły łączą się z żyłami zamiast tętnic. Venules pobierają krew z różnych naczyń włosowatych i umieszczają ją w większych żyłach w celu transportu z powrotem do serca.
Krążenie wieńcowe
Serce ma własny zestaw naczyń krwionośnych, które dostarczają do mięśnia sercowego tlen i składniki odżywcze, niezbędne stężenie do pompowania krwi w całym ciele. Lewa i prawa tętnica wieńcowa rozgałęziają się od aorty i dostarczają krew do lewej i prawej strony serca. Zatoką wieńcową są żyły z tyłu serca, które zwracają żylną krew z mięśnia sercowego do żyły głównej.
Krążenie krwi w wątrobie
Żyły żołądka i jelit pełnią wyjątkową funkcję: zamiast przenosić krew bezpośrednio z powrotem do serca, przenoszą krew do wątroby przez żyłę wrotną wątroby. Krew przepływająca przez układ trawienny jest bogata w składniki odżywcze i inne chemikalia wchłaniane przez żywność. Wątroba usuwa toksyny, magazynuje cukier i przetwarza produkty trawienia, zanim dotrą do innych tkanek ciała. Krew z wątroby wraca następnie do serca przez dolną żyłę główną.
Krew
Średnio ludzkie ciało zawiera około 4 do 5 litrów krwi. Działając jako płynna tkanka łączna, transportuje wiele substancji przez organizm i pomaga utrzymać homeostazę składników odżywczych, odpadów i gazów. Krew składa się z czerwonych krwinek, białych krwinek, płytek krwi i płynnego osocza.
Czerwone krwinki - czerwone krwinki, są zdecydowanie najczęstszym typem komórek krwi i stanowią około 45% objętości krwi. Czerwone krwinki tworzą się w czerwonym szpiku kostnym z komórek macierzystych w zadziwiającym tempie około 2 milionów komórek na sekundę. Kształt czerwonych krwinek to dwuwklęsłe dyski z wklęsłą krzywą po obu stronach dysku, dzięki czemu środek czerwonych krwinek stanowi jego cienką część. Unikalny kształt czerwonych krwinek nadaje tym komórkom duże pole powierzchni do objętości i umożliwia ich złożenie w celu dopasowania do cienkich naczyń włosowatych. Niedojrzałe czerwone krwinki mają jądro, które jest wypychane z komórki po osiągnięciu dojrzałości, aby zapewnić jej wyjątkowy kształt i elastyczność. Brak jądra oznacza, że czerwone krwinki nie zawierają DNA i nie są w stanie się naprawić, gdy zostaną uszkodzone.
Czerwone krwinki przenoszą tlen we krwi za pomocą czerwonego pigmentu hemoglobiny. Hemoglobina zawiera żelazo i białka połączone; mogą znacznie zwiększyć przepustowość tlenu. Duże pole powierzchni w stosunku do objętości czerwonych krwinek umożliwia łatwe przenoszenie tlenu do komórek płuc i z komórek tkankowych do naczyń włosowatych.
Białe krwinki, zwane również białymi krwinkami, stanowią bardzo mały procent całkowitej liczby komórek we krwi, ale pełnią ważne funkcje w układzie odpornościowym organizmu. Istnieją dwie główne klasy białych krwinek: granulowane białe krwinki i agranularne białe krwinki..
Trzy rodzaje ziarnistych leukocytów:
neutrofile, eozynofile i bazofile. Każdy rodzaj ziarnistych białych krwinek jest klasyfikowany według obecności cytoplazmy wypełnionej bąbelkami, która nadaje im ich funkcje. Neutrofile zawierają enzymy trawienne, które neutralizują bakterie dostające się do organizmu. Eozynofile zawierają enzymy trawienne do trawienia specjalistycznych wirusów, które zostały połączone z przeciwciałami we krwi. Bazofile - wzmacniacze reakcji alergicznych - pomagają chronić organizm przed pasożytami.
Agranularne białe krwinki: dwie główne klasy agranularne białe krwinki: limfocyty i monocyty. Limfocyty obejmują komórki T i komórki naturalnych zabójców, które zwalczają infekcje wirusowe oraz komórki B, które wytwarzają przeciwciała przeciwko infekcjom patogennym. Monocyty rozwijają się w komórkach zwanych makrofagami, które wychwytują i połykają patogeny i martwe komórki z ran lub infekcji..
Płytki krwi to małe fragmenty komórek odpowiedzialne za krzepnięcie krwi i tworzenie skorupy. Płytki krwi powstają w czerwonym szpiku kostnym z dużych komórek megakariocytów, które okresowo pękają, uwalniając tysiące kawałków błony, które stają się płytkami krwi. Płytki krwi nie zawierają jądra i przeżywają w organizmie tylko przez tydzień, zanim zostaną schwytane przez makrofagi, które je trawią.
Osocze to nieporowata lub płynna część krwi, która stanowi około 55% objętości krwi. Osocze jest mieszaniną wody, białek i substancji rozpuszczonych. Około 90% plazmy składa się z wody, chociaż dokładny procent zmienia się w zależności od poziomu nawodnienia danej osoby. Białka w osoczu obejmują przeciwciała i albuminę. Przeciwciała są częścią układu odpornościowego i wiążą się z antygenami na powierzchni patogenów, które uszkadzają ciało. Albuminy pomagają utrzymać równowagę osmotyczną w ciele, zapewniając izotoniczne rozwiązanie dla komórek ciała. W osoczu można znaleźć wiele różnych substancji, w tym glukozę, tlen, dwutlenek węgla, elektrolity, składniki odżywcze i odpady komórkowe. Funkcje plazmy stanowią środek transportu tych substancji podczas ich przemieszczania się w ciele.
Funkcja sercowo-naczyniowa
Układ sercowo-naczyniowy pełni 3 główne funkcje: transport substancji, ochrona przed chorobotwórczymi mikroorganizmami i regulacja homeostazy organizmu.
Transport - transportuje krew w całym ciele. Krew dostarcza ważne substancje tlenem i usuwa odpady z dwutlenku węgla, który zostanie zneutralizowany i usunięty z organizmu. Hormony są przenoszone w całym ciele za pomocą płynnego osocza krwi.
Ochrona - układ naczyniowy chroni ciało za pomocą białych krwinek, które mają na celu oczyszczenie produktów rozpadu komórek. Ponadto tworzone są białe komórki w celu zwalczania patogennych mikroorganizmów. Płytki krwi i czerwone krwinki tworzą skrzepy krwi, które mogą zapobiegać przedostawaniu się patogennych mikroorganizmów i zapobiegać wyciekom płynów. Krew przenosi przeciwciała, które zapewniają odpowiedź immunologiczną.
Regulacja - zdolność organizmu do utrzymania kontroli nad kilkoma czynnikami wewnętrznymi.
Funkcja pompy okrągłej
Serce składa się z czterokomorowej „podwójnej pompy”, w której każda strona (lewa i prawa) działa jak osobna pompa. Lewa i prawa część serca są oddzielone tkanką mięśniową, zwaną przegrodą serca. Prawa strona serca pobiera krew żylną z żył układowych i pompuje ją do płuc w celu dotlenienia. Lewa strona serca otrzymuje utlenioną krew z płuc i dostarcza ją przez tętnice ogólnoustrojowe do tkanek ciała..
Regulacja ciśnienia krwi
Układ sercowo-naczyniowy może kontrolować ciśnienie krwi. Niektóre hormony, wraz z autonomicznymi sygnałami nerwowymi z mózgu, wpływają na szybkość i siłę skurczów serca. Wzrost siły skurczowej i częstości akcji serca prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi. Naczynia krwionośne mogą również wpływać na ciśnienie krwi. Zwężenie naczyń zmniejsza średnicę tętnicy poprzez kurczenie się mięśni gładkich w ścianach tętnic. Współczujący sposób (walka lub ucieczka) aktywacji autonomicznego układu nerwowego powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, co prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi i zmniejszenia przepływu krwi w zwężonym obszarze. Rozszerzenie naczyń krwionośnych to rozszerzenie mięśni gładkich w ścianach tętnic. Ilość krwi w ciele wpływa również na ciśnienie krwi. Wyższa objętość krwi w ciele zwiększa ciśnienie krwi poprzez zwiększenie ilości krwi pompowanej przez każde bicie serca. Bardziej lepka krew z zaburzeniem krzepnięcia może również zwiększyć ciśnienie krwi.
Hemostaza
Hemostaza lub krzepnięcie krwi i strupy są kontrolowane przez płytki krwi. Płytki krwi zwykle pozostają nieaktywne we krwi, dopóki nie dotrą do uszkodzonej tkanki lub nie zaczną wypływać z naczyń krwionośnych przez ranę. Po tym, jak aktywne płytki krwi przybierają kształt kulki i stają się bardzo lepkie, pokrywają uszkodzoną tkankę. Płytki krwi zaczynają wytwarzać białko fibryny, które działa jako struktura skrzepu krwi. Płytki krwi również zaczynają się łączyć, tworząc skrzep krwi. Zakrzep będzie służył jako tymczasowe uszczelnienie do utrzymania krwi w naczyniu, dopóki komórki naczynia krwionośnego nie będą w stanie naprawić uszkodzenia ściany naczynia.
Anatomia ludzkiej tętnicy - informacje:
Nawigacja artykułów:
Tętnice -
Tętnice - naczynia krwionośne, które przepływają z serca do narządów i przenoszą do nich krew, nazywane są tętnicami (aeg - powietrze, tereo - zawierają; na zwłokach tętnice są puste, dlatego w dawnych czasach uważano je za rurki powietrzne).
Ściana tętnic składa się z trzech błon. Wewnętrzna błona, tunica intima, jest wyścielona śródbłonkiem od strony światła naczynia, pod którym leży podbłonek i wewnętrzna elastyczna membrana; środkowy, tuńczyk, zbudowany jest z włókien niestresowanej tkanki mięśniowej, miocytów, naprzemiennie z włóknami elastycznymi; powłoka zewnętrzna, tuńczyk zewnętrzny, zawiera łączone tkane włókna.
Elastyczne elementy ściany tętnic tworzą pojedynczą elastyczną ramę, która działa jak sprężyna i determinuje elastyczność tętnic. Kiedy oddalasz się od serca, tętnice dzielą się na gałęzie i stają się coraz mniejsze.
Tętnice najbliższe sercu (aorta i jej duże gałęzie) pełnią głównie funkcję przewodzenia krwi. W nich na pierwszy plan wysuwa się przeciwdziałanie rozciąganiu przez masę krwi, która jest wyrzucana przez impuls serca. Dlatego konstrukcje mechaniczne, tj. Elastyczne włókna i membrany, są stosunkowo bardziej rozwinięte w swojej ścianie. Tętnice te nazywane są tętnicami elastycznymi..
W średnich i małych tętnicach, w których osłabiona jest bezwładność bicia serca i konieczne jest własne skurczenie się ściany naczyń, aby dalej przyspieszyć krew, dominuje funkcja skurczowa. Zapewnia to stosunkowo duży rozwój w ścianie naczyniowej tkanki mięśniowej. Takie tętnice nazywane są tętnicami mięśniowymi. Poszczególne tętnice zaopatrują całe organy lub ich części w krew.
W odniesieniu do narządu rozróżnia się tętnice, które rozciągają się poza narząd, przed wejściem do niego - tętnice pozorganiczne, a ich rozszerzenia rozgałęziają się w nim - tętnice wewnątrzrządowe lub narządy. Boczne gałęzie tego samego pnia lub gałęzie różnych pni mogą być ze sobą połączone. Taka kombinacja naczyń krwionośnych przed ich rozpadem na naczynia włosowate nazywa się zespoleniem lub zespoleniem (stomia - usta). Tętnice tworzące zespolenia nazywane są zespoleniami (większość z nich).
Tętnice, które nie mają zespoleń z sąsiadującymi pniami przed wejściem do naczyń włosowatych, nazywane są tętnicami końcowymi (na przykład w śledzionie). Tętnice końcowe lub końcowe są łatwiej zatkane korkiem krwi (skrzep krwi) i predysponują do powstania zawału serca (miejscowa martwica narządu). Ostatnie gałęzie tętnic stają się cienkie i małe i dlatego wyróżniają się pod nazwą tętniczek. Arteriol różni się od tętnicy tym, że jego ściana ma tylko jedną warstwę komórek mięśniowych, dzięki czemu pełni funkcję regulacyjną. Arteriol przechodzi bezpośrednio do przedkapilarnej, w której komórki mięśniowe są rozproszone i nie stanowią ciągłej warstwy. Przedwzmacniacz różni się od tętniczki tym, że nie towarzyszy mu woal. Liczne naczynia włosowate rozciągają się od naczyń włosowatych.
Rozwój tętnic. Odzwierciedlając przejście w procesie filogenezy z koła skrzelowego krążenia krwi do płuc, u osoby podczas ontogenezy najpierw układa się łuki aorty, które następnie przekształcane są w tętnice krążenia płucnego i ciała w krążeniu krwi. W 3-tygodniowym zarodku truncus arteriosus, opuszczając serce, tworzy dwa pnie tętnicze, zwane aortą brzuszną (prawą i lewą). Aorta brzuszna idzie w górę, a następnie wraca do grzbietowej strony zarodka; tutaj, przechodząc wzdłuż boków cięciwy, idą już w dół i nazywają się aortą grzbietową. Aorta grzbietowa stopniowo zbliża się do siebie, aw środkowej części zarodka łączy się w jedną niesparowaną aortę opadającą. Gdy łuki rozgałęzione rozwijają się na końcu głowy zarodka, w każdym z nich tworzy się tzw. Łuk aorty lub tętnica; tętnice te łączą aortę brzuszną i grzbietową z każdej strony.
Tak więc w obszarze łuków skrzelowych aorta brzuszna (wstępująca) i grzbietowa (opadająca) są połączone ze sobą za pomocą 6 par łuków aorty. Następnie zmniejsza się część łuków aorty i część aorty grzbietowej, zwłaszcza prawej, a z pozostałych naczyń pierwotnych rozwijają się duże tętnice serca i wielkie, a mianowicie: pień tętniczy, jak wspomniano powyżej, dzieli przegrody czołowe na część brzuszną, z której tworzy się tułów płucny, i grzbietowa, zmieniając się w aortę wstępującą. To wyjaśnia lokalizację aorty za pniem płucnym..
Należy zauważyć, że ostatnia para łuków aorty we krwi, która w oddychaniu ryb i płazów uzyskuje połączenie z płucami, zamienia się również w dwie tętnice płucne, prawą i lewą, gałęzie truncus pulmonalis u ludzi. Co więcej, jeśli prawy szósty łuk aorty jest zachowany tylko na małym odcinku proksymalnym, lewy pozostaje na całej długości, tworząc przewód tętniczy, który łączy pień płucny z końcem łuku aorty, co jest ważne dla krążenia płodu. Czwarta para łuków aorty jest zachowana po obu stronach, ale daje początek różnym naczyniom. Lewy 4. łuk aorty wraz z lewą aortą brzuszną i częścią lewej aorty grzbietowej tworzą łuk aorty, łuk aorty. Proksymalny odcinek prawej aorty brzusznej zamienia się w pień ramienno-głowowy, pień blachiocefaliczny, prawy 4. łuk aorty - w początek prawej tętnicy podobojczykowej, a. subclavia dextra. Lewa tętnica podobojczykowa wyrasta od lewej aorty ogonowej do ostatniego łuku aorty.
Aorta grzbietowa w obszarze między 3. a 4. łukiem aorty jest zatarta; ponadto prawa aorta grzbietowa jest zatarta także od miejsca wyładowania prawej tętnicy podobojczykowej do zlewu z lewą aortą grzbietową. Obie aorty brzuszne w obszarze między czwartym a trzecim łukiem aorty są przekształcane we wspólne tętnice szyjne, aa. ponadto w gminach szyjnych z powodu powyższych przekształceń proksymalnej części aorty brzusznej prawa wspólna tętnica szyjna wystaje z pnia ramienno-głowowego, a lewa jest bezpośrednio z arcus aortae. W przyszłości aorta brzuszna zamienia się w zewnętrzną tętnicę szyjną, aa. carotides externae. Trzecia para łuków aorty i aorty grzbietowej w odcinku od trzeciego do pierwszego łuku rozgałęzionego rozwija się w wewnętrzne tętnice szyjne, aa. carotides internae, co wyjaśnia, że wewnętrzne tętnice szyjne dorosłego są bardziej boczne niż zewnętrzne. Druga para łuków aorty zmienia się w aa. linguales et pharyngeae i pierwsza para - w tętnicach szczękowych, twarzy i skroniowych. Z naruszeniem normalnego przebiegu rozwoju powstają różne anomalie.
Z aorty grzbietowej powstaje szereg małych sparowanych naczyń, biegnących w kierunku grzbietowym po obu stronach rurki nerwowej. Ponieważ naczynia te odchodzą w regularnych odstępach czasu do kruchej tkanki mezenchymalnej znajdującej się między somitami, nazywane są grzbietowymi tętnicami międzysegmentowymi. W szyi są one po obu stronach ciała wcześnie połączone szeregiem zespoleń, tworząc naczynia podłużne - tętnice kręgowe. Na poziomie szóstej, siódmej i ósmej międzysegmentowej tętnicy szyjnej układane są nerki kończyn górnych. Jedna z tętnic, zwykle siódma, wyrasta na kończynę górną i rośnie wraz z rozwojem ręki, tworząc dystalną tętnicę podobojczykową (jej bliższy odcinek rozwija się, jak już wskazano, z prawej strony 4. łuku aorty, rośnie od lewej aorty grzbietowej do lewej, z przez które łączą się 7. tętnice międzysegmentowe). Następnie szyjne międzyzębowe tętnice szyjne zostają zatarte, w wyniku czego tętnice kręgowe okazują się odbiegać od podobojczykowej. Między tętnicami piersiowymi i lędźwiowymi dochodzi do aa. intercostales posteriores i aa. lumbales.
Tętnice trzewne jamy brzusznej rozwijają się częściowo z aa. omphalomesentericae (krążenie krezkowe w witelinie) i część aorty. Tętnice kończyn pierwotnie ułożono wzdłuż pni nerwowych w postaci pętli. Niektóre z tych pętli (wzdłuż n. Femoralis) rozwijają się w główne tętnice kończyn, podczas gdy inne (wzdłuż n. Medianus, n. Ischiadicus) pozostają towarzyszami nerwowymi.
Dopływ krwi do ciała
U ludzi i innych ssaków układ krążenia jest podzielony na dwa kręgi krążenia krwi. Duże koło zaczyna się w lewej komorze i kończy w prawym przedsionku, małe koło zaczyna się w prawej komorze i kończy w lewym przedsionku (ryc. 62 A, B).
Mały lub płucny krąg krążenia krwi zaczyna się w prawej komorze serca, skąd pień płucny podzielony jest odpowiednio na prawą i lewą tętnicę płucną, a druga gałąź w płucach, kiedy oskrzela rozgałęzia się na tętnice przechodzące do naczyń włosowatych. W sieci naczyń włosowatych otaczających pęcherzyki płucne wydzielają dwutlenek węgla i są wzbogacone w tlen. Tętnicza krew wzbogacona w tlen przepływa z naczyń włosowatych do żył, które po połączeniu się w cztery żyły płucne (dwie z każdej strony), płyną do lewego przedsionka, gdzie kończy się małe (płucne) koło krążenia krwi.
Figa. 62. Dopływ krwi do ludzkiego ciała. A. Schemat dużych i małych kręgów krążenia krwi. 1 - naczynia włosowate głowy, górnej części tułowia i kończyn górnych; 2 - wspólna tętnica szyjna; 3 - żyły płucne; 4 - łuk aorty; 5 - lewe przedsionek; 6 - lewa komora; 7 - aorta; 8 - tętnica wątrobowa; 9 - naczynia włosowate wątroby; 10 - naczynia włosowate dolnych części tułowia i kończyn dolnych; 11 - górna tętnica krezkowa; 12 - dolna żyła główna; 13 - żyła wrotna; 14 - żyły wątrobowe; 15 - prawa komora; 16 - prawe przedsionek; 17 - vena cava przełożona; 18 - tułów płucny; 19 - naczynia włosowate płuc. B. Układ krążenia człowieka, widok z przodu. 1 - lewa wspólna tętnica szyjna; 2 - wewnętrzna żyła szyjna; 3 - łuk aorty; 4 - żyła podobojczykowa; 5 - tętnica płucna (lewa); 6 - tułów płucny; 7 - lewa żyła płucna; 8 - lewa komora (serce); 9 - zstępująca część aorty; 10 - tętnica ramienna; 11 - lewa tętnica żołądkowa; 12 - dolna żyła główna; 13– wspólna tętnica biodrowa i żyła; 14 - tętnica udowa; 15 - tętnica podkolanowa; 16 - tylna tętnica piszczelowa; 17 - przednia tętnica piszczelowa; 18 - tętnica tylna oraz żyły i stopy; 19 - tylna tętnica piszczelowa i żyły; 20 - żyła udowa; 21 - wewnętrzna żyła biodrowa; 22 - zewnętrzna tętnica biodrowa i żyła; 23 - powierzchowny łuk dłoniowy (tętniczy); 24– tętnica promieniowa i żyły; 25 - tętnica łokciowa i żyły; 26 - żyła wrotna wątroby; 27 - tętnica ramienna i żyły; 28 - tętnica pachowa i żyła; 29 - superior vena cava; 30 - prawa żyła ramienno-głowowa; 31 - tułów ramienno-głowowy; 32 - lewa żyła ramienno-głowowa
Duży lub cielesny krąg krążenia krwi zaopatruje wszystkie narządy i tkanki w krew, co oznacza, że jest bogaty w składniki odżywcze i tlen oraz usuwa produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Duży okrąg zaczyna się w lewej komorze serca, gdzie krew tętnicza wypływa z lewego przedsionka. Aorta wyłania się z lewej komory, z której odchodzą tętnice, przechodzą do wszystkich narządów i tkanek ciała i rozgałęziają się na swojej grubości aż do tętniczek i naczyń włosowatych, te ostatnie przechodzą do żył i dalej do żył. Żyły łączą się w dwa duże pnie - górne i dolne puste żyły, które wpływają do prawego przedsionka serca, gdzie kończy się duży krąg krążenia krwi. Oprócz wielkiego koła znajduje się krążenie krwi w sercu, które odżywia samo serce. Zaczyna się od tętnic wieńcowych serca wychodzących z aorty, a kończy na żyłach serca. Te ostatnie łączą się z zatoką wieńcową, która wpada do prawego przedsionka, a pozostałe najmniejsze żyły otwierają się bezpośrednio do jamy prawego przedsionka i komory.
Aorta znajduje się na lewo od linii środkowej ciała, a jej gałęzie dostarczają krew do wszystkich narządów i tkanek ciała (patrz ryc. 62). Część, o długości około 6 cm, bezpośrednio wychodząca z serca i wznosząca się, nazywana jest wstępującą częścią aorty. Zaczyna się od rozszerzenia bańki aorty, wewnątrz której znajdują się trzy zatoki aorty, znajdujące się między wewnętrzną powierzchnią ściany aorty i zaworami jej zastawki. Prawa i lewa tętnica wieńcowa odchodzą od opuszki aorty. Zakrzywiony w lewo łuk aorty leży nad rozbieżnymi tutaj tętnicami płucnymi, rzuca się na początek lewego głównego oskrzela i przechodzi do opadającej części aorty. Od wklęsłej strony łuku aorty gałęzie zaczynają się do tchawicy, oskrzeli i grasicy, trzy duże naczynia odchodzą od wypukłej strony łuku: pień ramienno-głowowy leży po prawej stronie, wspólna tętnica szyjna i lewe tętnice podobojczykowe po lewej.
Pień ramienno-głowowy o długości około 3 cm odchodzi od łuku aorty, idzie w górę, do tyłu i w prawo, przed tchawicą. Na poziomie prawego stawu mostkowo-obojczykowego dzieli się on na prawe tętnice szyjne wspólne i podobojczykowe. Lewa tętnica szyjna wspólna i lewa podobojczykowa odchodzą bezpośrednio od łuku aorty na lewo od tułowia ramienno-głowowego.
Wspólna tętnica szyjna (prawa i lewa) idzie w górę obok tchawicy i przełyku. Na poziomie górnej krawędzi chrząstki tarczycy jest podzielony na zewnętrzną tętnicę szyjną, rozgałęzioną na zewnątrz jamy czaszki i wewnętrzną tętnicę szyjną, która rozciąga się na czaszkę i trafia do mózgu. Zewnętrzna tętnica szyjna idzie w górę, przechodzi przez tkankę ślinianki przyusznej. Po drodze tętnica wydziela boczne gałęzie, które dostarczają krew do skóry, mięśni i kości głowy i szyi, narządów jamy ustnej i nosa, języka, dużych gruczołów ślinowych. Wewnętrzna tętnica szyjna dochodzi do podstawy czaszki, nie dając gałęzi, wchodzi do jamy czaszki przez kanał tętnicy szyjnej w kości skroniowej, unosi się wzdłuż rowka szyjnego kości sferycznej, leży w jamie jamistej i, przechodząc przez twardą i pajęczą błonę, dzieli się na kilka gałęzi, które dostarczają mózg i narząd wzroku.
Tętnica podobojczykowa po lewej stronie odchodzi bezpośrednio od łuku aorty, na prawo od ramienia ramienno-głowowego, omija kopułę opłucnej, przechodzi między obojczykiem a pierwszym żebrem i przechodzi pod pachę. Tętnica podobojczykowa i jej gałęzie zaopatrują rdzeń kręgowy szyjny w błony, pień mózgu, potyliczny i częściowo skroniowy płat półkul mózgowych, głębokie i częściowo powierzchowne mięśnie szyi, klatki piersiowej i pleców, kręgów szyjnych, przepony, gruczołu sutkowego, krtani, tchawicy, przełyku, tarczyca i grasica. U podstawy mózgu koło tętnicy tętniczej (Willis) z okrągłym zespoleniem tętniczym, zaangażowane w dopływ krwi.
Tętnica podobojczykowa w okolicy pachowej przechodzi do tętnicy pachowej, która leży w dole pachowym przyśrodkowo od stawu barkowego i kości ramiennej obok żyły o tej samej nazwie. Tętnica zasila mięśnie obręczy barkowej, skórę i mięśnie bocznej ściany klatki piersiowej, stawów barkowych i obojczykowo-akromalnych, zawartość dołu pachowego. Tętnica ramienna jest kontynuacją pachowej, przechodzi w środkowym rowku bicepsa barku, a w dole łokciowym jest podzielona na tętnice promieniowe i łokciowe. Tętnica ramienna dostarcza krew do skóry i mięśni barku, kości ramiennej i stawu łokciowego.
Tętnica promieniowa znajduje się na przedramieniu bocznie w bruzdzie promieniowej, równolegle do promienia. W dolnej części, w pobliżu procesu styloidalnego, tętnica jest łatwo wyczuwalna, ponieważ pokrywa ją tylko skóra i powięź, w tym miejscu można łatwo określić puls. Tętnica promieniowa przechodzi do ręki, dostarcza krew do skóry i mięśni przedramienia i dłoni, promienia, łokci i stawów nadgarstka. Tętnica łokciowa znajduje się na przedramieniu przyśrodkowo w bruzdzie łokciowej równolegle do kości łokciowej, przechodzi na powierzchnię dłoniową dłoni. Dostarcza krew do skóry i mięśni przedramienia i dłoni, kości łokciowej, łokciowej i stawów nadgarstkowych. Tętnice łokciowe i promieniowe tworzą dwie sieci tętnicze nadgarstka na dłoni: plecy i dłoń, zasilające dłoń i dwa tętnicze łuki dłoniowe głębokie i powierzchowne. Odchodzące od nich naczynia dostarczają krew do szczotki.
Zstępująca aorta dzieli się na dwie części: piersiową i brzuszną. Aorta piersiowa znajduje się asymetrycznie na kręgosłupie, na lewo od linii środkowej i dostarcza krew do narządów jamy klatki piersiowej jej ściany i przepony. Z jamy klatki piersiowej aorta przechodzi do jamy brzusznej przez otwór aorty przepony. Aorta brzuszna stopniowo przesuwa się przyśrodkowo, w miejscu podziału na dwie wspólne tętnice biodrowe na poziomie IV lędźwiowego kręgu (rozwidlenie aorty) znajduje się w linii środkowej. Aorta brzuszna zaopatruje wnętrzności brzuszne i ściany brzucha.
Niesparowane i sparowane naczynia odchodzą od aorty brzusznej. Pierwsze obejmują trzy bardzo duże tętnice: tułów trzewny, górne i dolne tętnice krezkowe. Sparowane tętnice - środkowa nadnercza, nerek i jąder (jajnik u kobiet). Gałęzie ciemieniowe: dolna przepona, lędźwiowa i środkowa tętnica krzyżowa. Pień trzewny opuszcza się natychmiast pod przeponą na poziomie XII kręgu piersiowego i natychmiast dzieli się na trzy gałęzie, które zasilają część brzuszną przełyku, żołądka, dwunastnicy, trzustki, wątroby i pęcherzyka żółciowego, śledziony, małych i dużych sieci.
Górna tętnica krezkowa odchodzi bezpośrednio od brzusznej części aorty i dochodzi do korzenia krezki jelita cienkiego. Tętnica zasila trzustkę, jelito cienkie i prawą okrężnicę, w tym prawą stronę okrężnicy poprzecznej. Tętnica krezkowa dolna skierowana jest zaotrzewnowo w dół, a w lewo zaopatruje okrężnicę. Gałęzie tych trzech tętnic zespalają się między sobą.
Aorta brzuszna jest podzielona na dwie wspólne tętnice biodrowe - największe ludzkie tętnice (z wyjątkiem aorty). Po przejechaniu pewnej odległości pod ostrym kątem do siebie, każda z nich jest podzielona na dwie tętnice: wewnętrzną i zewnętrzną. Wewnętrzna tętnica biodrowa zaczyna się od wspólnej tętnicy biodrowej na poziomie stawu krzyżowo-biodrowego, znajduje się zaotrzewnowo i jest wysyłana do małej miednicy. Odżywia kość miednicy, kość krzyżową i wszystkie mięśnie małej, dużej miednicy, okolicy pośladkowej i częściowo mięśni udowych, a także narządy wewnętrzne znajdujące się w jamie miednicy małej: odbytnica, pęcherz; u mężczyzn pęcherzyki nasienne, nasieniowody, gruczoł krokowy; u kobiet macica i pochwa, zewnętrzne narządy płciowe i krocze. Zewnętrzna tętnica biodrowa zaczyna się na poziomie stawu krzyżowo-biodrowego od wspólnej tętnicy biodrowej, idzie zaotrzewnowo w dół i do przodu, przechodzi pod więzadłem pachwinowym i przechodzi do tętnicy udowej. Zewnętrzna tętnica biodrowa zaopatruje mięśnie ud, u mężczyzn - moszna, u kobiet - łonowe i duże wargi sromowe.
Tętnica udowa jest bezpośrednią kontynuacją zewnętrznej tętnicy biodrowej. Przechodzi w trójkącie udowym, między mięśniami uda, wchodzi do dołu podkolanowego, gdzie przechodzi do tętnicy podkolanowej. Tętnica udowa zaopatruje kość udową, skórę i mięśnie uda, skórę przedniej ściany brzucha, zewnętrznych narządów płciowych i stawu biodrowego. Tętnica podkolanowa jest kontynuacją kości udowej. Leży w dole o tej samej nazwie, przechodzi do dolnej części nogi, gdzie natychmiast dzieli się na przednie i tylne tętnice piszczelowe. Tętnica zasila skórę i pobliskie mięśnie uda oraz tylną powierzchnię podudzia, staw kolanowy. Tylna tętnica piszczelowa opada, w stawie skokowym przechodzi do podeszwy za środkową kostką pod ustalaczem mięśnia zginacza. Tylna tętnica piszczelowa zaopatruje skórę tylnej powierzchni dolnej części nogi, kości, mięśni dolnej części nogi, stawów kolanowych i kostkowych oraz mięśni stopy. Przednia tętnica piszczelowa schodzi w dół przedniej powierzchni błony międzykostnej dolnej nogi. Tętnica zaopatruje skórę i mięśnie przedniej powierzchni dolnej części nogi i tylnej części stopy, stawów kolanowych i kostkowych, na stopie przechodzi do tętnicy grzbietowej stopy. Obie tętnice piszczelowe tworzą podeszwowy łuk tętniczy na stopie, który leży na poziomie podstaw kości śródstopia. Tętnice zasilające skórę i mięśnie stopy i palców odchodzą od łuku.
Żyły krążenia płucnego tworzą system: żyła główna górna; gorszej żyły głównej (w tym wrotnej żyły wrotnej wątroby); układ żył serca, tworząc zatokę wieńcową serca. Główny pień każdej z tych żył otwiera się z niezależnym otworem w jamie prawego przedsionka. Żyły systemów żyły głównej górnej i dolnej zespalają się ze sobą.
Górna żyła główna (5–6 cm długości, 2–2,5 cm średnicy) pozbawiona jest zastawek, znajdujących się w jamie klatki piersiowej w śródpiersiu. Powstaje w wyniku połączenia prawej i lewej żyły ramienno-głowowej za połączeniem chrząstki pierwszego prawego żebra z mostkiem, schodzi w prawą i tylną część aorty wstępującej i wpada do prawego przedsionka. Górna żyła główna zbiera krew z górnej części ciała, głowy, szyi, kończyny górnej i jamy klatki piersiowej. Krew przepływa z głowy przez żyły szyjne zewnętrzne i wewnętrzne. Przez wewnętrzną żyłę szyjną krew przepływa z mózgu.
Na kończynie górnej wyróżniają się żyły głębokie i powierzchowne, które obficie zespalają się między sobą. Głębokie żyły zwykle towarzyszą tętnicom o tej samej nazwie na dwie części. Tylko obie żyły barkowe łączą się, tworząc jedną pachę. Powierzchowne żyły tworzą sieć o szerokich oczkach, z której krew wchodzi do bocznych żył odpiszczelowych i przyśrodkowych odpiszczelowych żył. Krew z żył powierzchownych wpływa do żyły pachowej.
Dolna żyła główna jest największą żyłą ludzkiego ciała (jej średnica na styku prawego przedsionka sięga 3–3,5 cm) powstaje w wyniku połączenia prawej i lewej wspólnej żyły biodrowej na poziomie chrząstki międzykręgowej, między kręgami lędźwiowymi IV i V po prawej stronie. Dolna żyła główna znajduje się zaotrzewnowo na prawo od aorty, przechodzi przez ten sam otwór przepony do jamy klatki piersiowej i wchodzi do jamy osierdziowej, gdzie wpływa do prawego przedsionka. Dolna żyła główna zbiera krew z kończyn dolnych, ścian i narządów wewnętrznych miednicy i brzucha. Wpływy dolnej żyły głównej odpowiadają sparowanym gałęziom aorty (z wyjątkiem wątroby).
Żyła wrotna zbiera krew z niesparowanych narządów jamy brzusznej: śledziony, trzustki, sieci, pęcherzyka żółciowego i przewodu pokarmowego, zaczynając od odcinka sercowego żołądka i kończąc na górnej części odbytnicy. Żyła wrotna powstaje w wyniku połączenia żył krezkowych i śledzionowych, dolna żyła krezkowa wpływa do nich. W przeciwieństwie do wszystkich innych żył, żyła wrotna, wchodząc do bramy wątroby, dzieli się na coraz mniejsze gałęzie, aż do sinusoidalnych naczyń włosowatych wątroby, które wpływają do żyły centralnej płata (patrz sekcja „Wątroba”, s. XX). Z żył centralnych powstają żyły pod płatkowe, które powiększając gromadzą się w żyłach wątrobowych wpływających do żyły głównej dolnej.
Wspólna żyła biodrowa jest sparowana, krótka, gruba, zaczyna się z powodu połączenia wewnętrznych i zewnętrznych żył biodrowych na poziomie stawów krzyżowo-biodrowych i łączy się z żyłą drugiej strony, tworząc dolną żyłę główną. Wewnętrzna żyła biodrowa, pozbawiona zastawek, zbiera krew ze ścian i narządów miednicy, zewnętrznych i wewnętrznych narządów płciowych.
Zewnętrzna żyła biodrowa - bezpośrednie przedłużenie kości udowej, zbiera krew ze wszystkich powierzchownych i głębokich żył kończyny dolnej.
W układzie krążenia występuje duża liczba zespoleń tętniczych i żylnych (zespolenia). Rozróżnij między zespoleniami łączącymi gałęzie tętnic lub napływy żył z różnych systemów między sobą i wewnątrz systemu między gałęziami (dopływami) w tym samym systemie. Najważniejsze zespoły międzysystemowe znajdują się między górną i dolną żyłą główną, górną żyłą główną i portalem; dolne zagłębienie i portal, które otrzymały nazwy zespoleń kawalowych i częściowo-kawalowych, nazwami dużych żył, do których dopływów się łączą.
W płucach występują tylko zespoły międzysystemowe między naczyniami dużych i małych kręgów krążenia krwi - małe gałęzie tętnic płucnych i oskrzelowych.
Ten tekst jest arkuszem informacyjnym..